Το πανηγύρι του χωριού μας

Το πανηγύρι του χωριού μας γινόταν στις 4 Δεκεμβρίου, προς τιμήν της Αγίας Βαρβάρας, που είναι ενοριακός ναός και προστάτιδα του χωριού μας. Επειδή όμως τότε είναι χειμώνας, καθιερώθηκε πριν από πολλά χρόνια, το πανηγύρι να γίνεται ανήμερα της γιορτής του Αγίου Πνεύματος.
Μερικές, λοιπόν, ημέρες πριν από τη γιορτή του Αγίου Πνεύματος οι χωριανοί αποφάσιζαν, αν θα «βγούνε» στο πανηγύρι ή όχι. Και λέω αποφάσιζαν, γιατί από τη μια μεριά ήταν τα έξοδα: σφάγιο (αρνί ή κατσίκι), πιοτά, γλυκά κ.λ.π, και από την άλλη, αν δεν μπορούσαν να ετοιμάσουν και να στρώσουν τραπέζια υπαιθρίως, τότε και το Άγιο Πνεύμα δεν θα τιμούσαν και το έθιμο θα χαλούσαν και στους κατοίκους των γειτονικών χωριών θα ντροπιάζονταν....
Ύστερα από αυτά έπρεπε το πανηγύρι να γίνει οπωσδήποτε.
Όσες οικογένειες είχαν κάποια οικονομική ευχέρεια, έστρωναν τραπέζια μόνες τους στο πανηγύρι. Άλλες οικογένειες έστρωναν τραπέζια δυο ή και τρεις μαζί από κάθε ταράφι και όσες οικογένειες πενθούσαν, δεν έβγαιναν καθόλου.
Την παραμονή του πανηγυριού, γίνονταν οι προετοιμασίες στα σπίτια και την ημέρα της γιορτής πολύ πρωί πήγαιναν στην αυλή της εκκλησίας και ετοίμαζαν τους χώρους, όπου θα έστρωναν τα τραπέζια. Άλλοι ετοίμαζαν χώρους κάτω από τα πουρνάρια, άλλοι κάτω από τη μουριά, άλλοι στο χαγιάτι, άλλοι στην αυλή της εκκλησίας και άλλοι στο Βρυσικό κοντά στα κρύα τα νερά.
Σημειώνεται ότι στο χαγιάτι ήταν στημένο και το πρόχειρο μαγαζάκι της εκκλησίας, όπου σερβίρονταν επί πληρωμή κρασί, ούζο, λουκούμι, καφές και τσιγάρα.
Καφετζήδες την ημέρα αυτή ήταν οι επίτροποι της εκκλησίας, βοηθούμενοι στο σερβίρισμα και από τους μπακάληδες του χωριού, οι δε εισπράξεις του μαγαζιού πήγαιναν υπέρ της εκκλησίας.
Στο πανηγύρι του χωριού μας, έρχονταν πολλοί προσκυνητές και από τα γύρω χωριά, τα Μηλιανά, τη Μεγαλόχαρη, την Ελάτη, τα Ρετσιανά, τον Ξηρόκαμπο κ.λ.π.
Γέμιζε η εκκλησία και η αυλή της εκκλησίας κόσμο που παρακολουθούσε τη Θεία λειτουργία με ευλάβεια και άκρα ησυχία.
Μετά το τέλος της λειτουργίας έστρωναν τα τραπέζια και οι χωριανοί προσκαλούσαν τους ξενοχωρίτες στο τραπέζι τους για φαγητό. Ένας ένας, εκείνοι έπιαναν θέσεις γύρω από το τραπέζι και κάθονταν σταυροπόδι, οι δε γυναίκες στο μεταξύ σερβίριζαν τα φαγητά και τα πιοτά, τα οποία συνήθως ήταν κρέας ψητό στη σούβλα ή στη γάστρα, γαλατόπιτα ή λαχανόπιτα, γιαούρτι, τυρί, κρασί και ούζο.
Ήταν μεγάλη ντροπή να μείνει άνθρωπος νηστικός την ημέρα εκείνη. 'Έπρεπε οι ξένοι να φύγουν ευχαριστημένοι από το πανηγύρι μας.
'Όταν ήταν όλα έτοιμα, χτυπούσε η καμπάνα και ο παπάς κρατώντας την Άγια εικόνα, ευλογούσε τα τραπέζια, λέγοντας: «Χριστέ, ο Θεός ημών, ευλόγησον την βρώσιν και την πόσιν των δούλων σου....» και ευχόταν χρόνια πολλά σε όλους.
Χωριανοί και ξενοχωρίτες αντάλλαζαν και εκείνοι ευχές για τη χρονιάρα ημέρα και άρχιζαν το φαγοπότι....
Μετά το φαγητό, άρχιζε αμέσως το γλέντι. Πήγαιναν οι χοροί τσάμικος και καλαματιανός και τα τραγούδια από τους οργανοπαίχτες αντάρα...
Κατά το ηλιοβασίλεμα περίπου, αποχαιρετιούνταν μεταξύ τους, εύχονταν ο ένας στον άλλον: «και του χρόνου με το καλό το πανηγύρι», ασπάζονταν την εικόνα της Αγίας Τριάδας και της Αγίας Βαρβάρας και ευχαριστημένοι έφευγαν για τα σπίτια τους.
Στις ημέρες μας, το πανηγύρι του χωριού μας δεν γίνεται με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο. Οι συνήθειες άλλαξαν και οι χωριανοί πανηγυρίζουν τις νύχτες στα μαγαζιά, ενώ την ημέρα κοιμούνται από το ξενύχτι της προηγούμενης.
Στο πανηγύρι μας δεν προσέρχονται πλέον φιλοξενούμενοι και έτσι δεν δίνεται η ευκαιρία στους κατοίκους του χωριού μας για οικειότητα και συναδέλφωση με τους κατοίκους των γειτονικών χωριών, μέσα από πνεύμα φιλίας και αγάπης. Η διάθεση αυτή δυστυχώς έχει ατονήσει.
Σήμερα οι χωριανοί μας πανηγυρίζουν καθισμένοι στις καρέκλες των μαγαζιών, όπου απολαμβάνουν το ψητό και το πιοτό επί πληρωμή, η δε μουσική που πυροδοτεί το γλέντι, λαϊκή ή δημοτική, ελάχιστα θυμίζει τα γνήσια παραδοσιακά ακούσματα του λαού μας.
Δυστυχώς, ο πολιτισμός της εποχής μας, αυτό το ωραίο και γραφικό έθιμο, που γινόταν στην αυλή της εκκλησίας μας την ημέρα της γιορτής του Αγίου Πνεύματος, το μετέτρεψε σε απλή νυχτερινή διασκέδαση.

Από το βιβλίο ¨Το Αστροχώρι Άρτας¨ του Αντωνίου Νικ. Αθανασάκη