Πύρρος Α' - Βασιλιάς της Ηπείρου

Στη Πλατεία Κιλκίς στη πόλη της Άρτας, δεσπόζει το Άγαλμα του έφιππου βασιλιά της Ηπείρου, Πύρρου Α’. Ό Πύρρος (Ήπειρος 319 - Άργος 272 π. Χ.) ήταν γόνος βασιλικής οικογένειας, της δυναστείας των Μολοσσών. Μάλιστα ο ίδιος περηφανευόταν ότι η καταγόταν από τον ηρωικό Αχιλλέα. Ήταν συγγενής του Μεγάλου Αλεξάνδρου και γεννήθηκε λίγα χρόνια μετά το θάνατό του. Όπως φαίνεται ο Ηπειρώτης βασιλιάς ήταν βαθειά επηρεασμένος από τη δόξα του μεγάλου αυτού Στρατηλάτη, και στη πορεία της έντονης και πολυτάραχης ζωής του προσπάθησε να του μοιάσει.
Παιδί ακόμη ο Πύρρος εξορίστηκε στην Ιλλυρία όπου έζησε στην αυλή του Γλαυκία, ο οποίος τον εγκατέστησε το 307 π. Χ. μόλις 12 ετών, βασιλιά στους Μολοσσούς. Όμως η πρώτη του βασιλεία δεν έμελλε να κρατήσει για πολύ αφού οι Μαλοσσοί τον έδιωξαν το 303 π. Χ., υποκινούμενοι από τον Κάσσανδρο. Έτσι κατέληξε στην αυλή του βασιλιά Αντίγονου Α’ Μονόφθαλμου, όπου κοντά του σπούδασε τη τέχνη και τη τεχνική του πολέμου. Στη πρώτη μάχη που συμμετείχε στην Ιψό της Φρυγίας, επέδειξε μεγάλη γενναιότητα, πολεμικές και ηγετικές ικανότητες αποκτώντας μεγάλη φήμη. Η μάχη όμως δεν είχε αίσιο τέλος για τον Αντίγονο και ο Πύρρος μεταφέρθηκε ως όμηρος στην Αίγυπτο των Πτολεμαίων. Εκεί με τις αρετές του απόκτησε την εμπιστοσύνη και τη συμπάθεια του Πτολεμαίου, ο οποίος τον έκανε γαμπρό του.
Το 297 π. Χ. ο Πύρρος με τη βοήθεια του πεθερού του επανάκτησε το θρόνο του στην Ήπειρο και μετέφερε την πρωτεύουσα του βασιλείου του στην Αμβρακία, τη σημερινή Άρτα. Ο Πύρρος αφού την γέμισε με αξιοθαύμαστα οικοδομήματα και την οχύρωσε με το σπουδαίο τείχος της Αμβρακίας, προετοίμασε ισχυρό στρατό για να κάνει κατακτήσεις εφάμιλλες του Αλέξανδρου.
Το 280 π. Χ. εκμεταλλευόμενος την έκκληση βοήθειας που του απέστειλε ο βασιλιάς του Τάραντα, και αφού είχε ήδη κατατροπώσει τους Μακεδόνες, με την αυτοπεποίθηση για το ανίκητο του τεράστιου στρατού του, μετέβηκε στη Νότιο Ιταλία για να αντιμετωπίσει τους Ρωμαίους. Στη πρώτη μάχη κατατρόπωσε τους Ρωμαίους κοντά στον ποταμό Σίρι, και την επόμενη χρονιά αφού ανασυγκρότησε τις δυνάμεις του πορεύθηκε κατά της Ρώμης όπου για μια ακόμη φορά τους νίκησε στην Ηράκλεια, αλλά με πολύ βαρύ τίμημα αφού οι απώλειες του ήταν τεράστιες. Μετά τη μάχη ο ίδιος είπε "ακόμη μια τέτοια νίκη και θα επιστρέψω στην Ελλάδα μόνος μου" Από τότε καθιερώθηκε και το "Πύρρειος" νίκη. Ακολούθως ο Πύρρος κατέκτησε τη Σικελία νικώντας τους Καρχηδόνιους στην πόλη Έρυκα. Μετά από τρία χρόνια παραμονής του στη Σικελία επέστρεψε στη Ρώμη όπου σε μάχη στο Βενεβέντο, το 274 π.Χ. ηττήθηκε από τους Ρωμαίους και ταπεινωμένος με τις δυνάμεις που του είχαν απομείνει, έχασε περίπου 33.000 στρατιώτες, επέστρεψε στην Ήπειρο.
Ο Πύρρος παρ΄όλες τις αποτυχίες του, δεν τα έβαζε κάτω και αφού επανασυγκρότησε το στράτευμά του, συνέχισε τις επεκτατικές του εκστρατείες, νικώντας τους Μακεδόνες και τους Γαλάτες μισθοφόρους του βασιλιά Αντίγονου στον Αώο ποταμό. Μετά τη νίκη του αυτή βάδισε εναντίον της Σπάρτης σε εποχή μάλιστα που έλειπε ο στρατός της, και η αποτελεσματική άμυνα που προέβαλαν οι γυναίκες της, τον ανάγκασαν να οπισθοχωρήσει στο Άργος. Εκεί ήταν και το τέλος του ένδοξου βασιλιά, ένα άδοξο τέλος που η παράδοση λέει ότι μια Αργίτισσα μάνα στη προσπάθεια της να σώσει το παιδί της, που εκείνη τη στιγμή μαχόταν με τον Πύρρο, του πέταξε ένα κεραμίδι στο κεφάλι και τον ζάλισε. Παραπατώντας ο Πύρρος έπεσε στο έδαφος και ο Ζώπυρος που τον αναγνώρισε του έκοψε το κεφάλι.
Όμως επί βασιλείας του η Ήπειρος βγήκε από την αφάνεια της ιστορίας, προκαλώντας το σεβασμό και την εκτίμηση του τότε γνωστού κόσμου. Μάλιστα μετά το θάνατο του Πύρρου Α’ η Ήπειρος θα περιπέσει και πάλι στην αφάνεια μέχρι την ίδρυση του Δεσποτάτου της Ηπείρου από τους Κομνηνούς.
Ο Πύρρος αναμφισβήτητα υπήρξε σπουδαίος γενναίος και ικανότατος στρατηγός, αλλά και πολύ φιλόδοξος.