Αγία Θεοδώρα - Η Βασίλισσα της Άρτας

Ένα μνημείο που με εντυπωσίασε από τη πρώτη στιγμή που το αντίκρισα ήταν ο Ιερός Ναός της Αγίας Θεοδώρας στην πανέμορφη πόλη της Άρτας. Πρόκειται για ακόμη ένα από τα πολλά Βυζαντινά μνημεία που στολίζουν τη πόλη.
Στο χώρο του Ναού λειτουργούσε η γυναικεία μονή του Αγίου Γεωργίου, που ιδρύθηκε τον 11ον αιώνα, όταν και ανεγέρθη η πανέμορφη αυτή εκκλησία. Όμως πως μετονομάστηκε από Άγιος Γεώργιος σε Αγία Θεοδώρα;
Το 1204 με την άλωση της πόλης από τους Σταυροφόρους οι Κομνηνοί κατέφυγαν στην Άρτα όπου και την κατέστησαν πρωτεύουσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Εκεί ο ιδρυτής του Δεσποτάτου Θεόδωρος Άγγελος Κομνηνός-Δούκας αναλαμβάνει υπό τη προστασία του τη δεκαεξάχρονη Θεοδώρα, μετά το θάνατο του πατέρα της Ιωάννη Πετραλίφα το 1226. Το 1230 ο Θεόδωρος παραδίδει την εξουσία στον ανιψιό του Μιχαηλ Β’. Τότε γνωρίζεται με τη Θεοδώρα και εντυπωσιάζεται από την ομορφιά, την εξυπνάδα και το χαρακτήρα της και της ζητά να γίνει γυναίκα του.
Όμως ο γάμος αυτός θα περάσει από μύρια χίλια κύματα αφού όσο ενάρετη και θρησκευόμενη ήταν η Θεοδώρα άλλο τόσο ο Μιχαήλ Β’ αρέσκετε στον ακόλαστο βίο. Μάλιστα δε ο Δεσπότης "ερωτεύεται" την αρχόντισσα Γαγγρινή με την οποία αποκτά δυο νόθους γιούς και την ανεβάζει στο θρόνο του Δεσποτάτου. Τότε η Θεοδώρα εγκαταλείπει την Άρτα και καταφεύγει στα όρη Τζουμέρκα, τα οποία τριγυρνά συνοδευόμενη από το γιό της Νικηφόρο. Μετά από πέντε χρόνια περιπλάνησης σε πλήρη ένδεια και τρεφόμενη αποκλειστικά με χόρτα, τη πήρε κοντά του ένας καλοκάγαθος ιερέας από τη Πρένιστα.
Όταν οι Αρτινοί πληροφορήθηκαν ότι ανευρέθει η αγαπημένη τους βασίλισσα, αγανακτισμένοι από την έκλυτη ζωή του παράνομου ζευγαριού, εξαναγκάζουν το Μιχαήλ Β’ να αποκαταστήσει την Θεοδώρα, στο θρόνο, αλλά και στο συζυγικό κρεβάτι, αποκτώντας μαζί της ακόμη τέσσερα παιδιά. Τη δε ερωμένη του, Γαγγρινή την εκδιώχνουν οι ίδιοι οι Αρτινοί.
Μετά την αποκατάσταση της στο θρόνο, η ευσεβής και ενάρετη Θεοδώρα συνεχίζει να προσφέρει τις θεάρεστες υπηρεσίες της στον Αρτινό λαό. Ο δε Μιχαήλ Β’ μετανοιωμένος για τον ακόλαστο βίο του και το κακό που της είχε κάνει, και για να εξιλεωθεί γεμίζει την Άρτα με τα εξαίρετα Βυζαντινά Μνημεία που κοσμούν μέχρι σήμερα τη πόλη. Το 1270 ο Μιχαήλ αποθνήσκει και η Θεοδώρα εγκαταλείπει τη κοσμική ζωή και μονάζει στη μονή του Αγίου Γεωργίου όπου θα αφήσει τη τελευταία της πνοή το 1280.
Οι Αρτινοί θέλοντας να τιμήσουν την αφοσίωση της στο θεό αλλά και στο τεράστιο φιλανθρωπικό της έργο, την ανακήρυξαν Αγία και πολιούχο της πόλης τους. Το δε ναό του Αγίου Γεωργίου τον μετονόμασαν σε Ιερό Ναό Αγίας Θεοδώρας. Η μνήμη της τιμάται στις 11 Μαρτίου, μέρα κατά την οποία οι πιστοί περιφέρουν με μεγαλοπρεπή λιτανεία το λείψανο της, το οποίο βρίσκεται μέσα σε ασημένια λάρνακα, στους δρόμους της Άρτας.